Je komt de term steeds vaker tegen, ritueelbegeleiding, maar wat houdt het eigenlijk in? Welke werkzaamheden doet een Ritueelbegeleider? En wanneer kun je een rituele begeleiding inzetten?
De definitie zoals die gehanteerd wordt door de Landelijke Beroepsvereniging voor Ritueelbegeleiders is deze: “Rituele begeleiding is professionele begeleiding bij rituelen rondom een afscheid of andere bijzondere levensmomenten waarbij deze een diepere betekenis krijgen.”
Ritueelbegeleiders zorgen door hun werkwijze, aandacht voor de verschillende niveaus van de mens en hun persoonlijke signatuur voor een intensieve, aandachtige vormgeving en markering van een levensovergang: een uitvaartviering.
De Ritueelbegeleiders werken onafhankelijk van kerkelijke instanties. Zij brengen waar gewenst een spiritueel element, ook als de familie of nabestaande niet klassiek gelovig zijn. Ze zijn in staat mensen van elke achtergrond te begeleiden. Zij kunnen ook doorverwijzen naar elkaar om de juiste ‘match’ te vinden.
Een ritueel is gedefinieerd als “een compositie van bewust vormgegeven handelingen waaraan de betrokken personen een bijzondere betekenis en waarde ontlenen.”
In een ritueel wordt een proces gemarkeerd met behulp van symbolen, woorden, beelden, klanken, en handelingen. Door een persoonlijk, op maat gesneden ritueel krijgt dit proces een diepere betekenis. Een voorbeeld van een ritueel is een kring maken, iets doorgeven of doorknippen, iets achterlaten: telkens opnieuw aansluitend bij de familie.
Symbolen hoeven niet altijd klassieke symbolen te zijn, zoals een anker, licht, of een kruis. Maar het kán wel. Een persoonlijk symbool kan ook een naaimachine zijn. Of een bepaalde bloem. Of een hengel. Omdat ritueelbegeleiders maatwerk leveren, passen zij de symboliek aan op de overledene en de nabestaanden, zodat symboliek, ritueel herkenbaar zijn voor de aanwezigen.
Een ritueelbegeleider biedt begeleiding van individuen en groepen, in de vorm van gesprekken en ondersteuning in praktische zaken ter voorbereiding op het rituele samenzijn: de viering of de dienst. Op zoek naar wat kracht en inspiratie geeft om te komen tot het rituele samenzijn dat de betrokkenen wensen, verkent de ritueelbegeleider de levensverhalen en levensbeschouwelijke achtergrond van betrokkenen. Zij geven praktische ondersteuning, coachen, bereiden voor, stellen samen & over het algemeen leiden zij ook de viering.
Een ritueelbegeleider is werkzaam als een zelfstandige beroepsbeoefenaar. Hij of zij werkt dus onafhankelijk van een uitvaartondernemer of van een instantie, maar uiteraard wel samen. Ritueelbegeleiders die aangesloten zijn bij de LBvR onderschrijven een beroepscode, waarbij zij zich ook aan een beroepsgeheim houden.
Eigenlijk kan een ritueelbegeleider altijd worden ingezet. Maar ook als er bijvoorbeeld spanning aan tafel is bij de nabestaanden, kan de ritueelbeleider een bemiddelende rol nemen. Als er bij de nabestaanden een wens is voor een duidelijk spiritueel of emotioneel element. Als er niemand is die de inhoud van de viering voor zijn of haar rekening kan nemen. Bij traumatisch of plotseling verlies kan een ritueelbegeleider een coachende rol vervullen. Of als uitvaartondernemer de voorkeur geeft aan de uitvoering van de organisatorische elementen van de uitvaart, dan kan de ritueelbegeleider een mooie aanvulling daarop zijn.
Bron: met dank aan de LBVR Landelijke Vereniging Ritueel Begeleiding.